Ásgeir har endeleg funne gleda ved å stå på scena

Foto: Tormod Sperstad

Det kunne vore ei arrogant, usympatisk stjerne som møtte oss backstage nokre timar før konserten på eit fullpakka Sentrum Scene i Oslo. Eit arrogant r...hol. Høg på seg sjøl. Høg på suksess.

For med meir enn 1,1 million månadlege lyttarar på Spotify (langt fleire enn legendariske Björk), bortimot ein halv milliard (!) streams på same plattform, ein albumdebut som selde til trippel platina, og tidenes raskast selgjande debutalbum i heimlandet, er det lov å oppføre seg i alle fall litt snørrhovent.

Men Ásgeir Trausti Einarsson (30) er så langt unna snørrhoven som det går an å koma. Tvert imot er det ein usedvanleg triveleg og sympatisk kar som møter oss. Beint fram ein ordentleg fin fyr.

Midtvegs i den fyrste runda av årets Europa-turné tek han seg skikkeleg god tid til det som skal vise seg å bli ein skikkeleg god prat. Ein prat om å vera heimkjær. Om å finne balansen i livet som musiker. Om å vekse upp ein stad der ingenting skjer. Om 10 år som plateartist. Og om ei karriere som tok av omtrent over natta.

LES ANMELDELSEN: Ásgeir på Sentrum Scene

For det tok verkeleg av for alvor etter at debutalbumet Dýrð í dauðaþögn kom ut i 2012. Karriera skaut ytterlegare fart da same album vart gjeve ut på engelsk i 2013 under tittelen In The Silence. Etter dette har det vorte ytterlegare tre albumutgjevingar, utallige konsertar i store deler av verda – deriblant på legendariske festival- og konsertscener. Og no ein kaffeprat med ein skribent frå Skjåk som truleg er like jordnær som hovudpersonen, men neppe like verdsvant.

Sistnevnte kaffeprat er neppe det største høgdepunktet i karriera til den joviale islenderen. Men den blir forhåpentlegvis stående att som ein triveleg prat mellom to som skal vise seg å ha i alle fall fire ting til felles: å koma frå ein stad der nesten ingen bur, kjærleiken til bygda du kjem frå, kjærleiken til musikken, og ikkje så reint få ord som er identiske på både islandsk og skjåk-dialekt.

Ti år med berg og dalbane

Årets turné er ei kombinert markering av fjorårsalbumet Time On My Hands og ei 10-årsfeiring av Dýrð í dauðaþögn og In The Silence. Naturlig nok gjev 10 år som plateartist rom for gode refleksjonar, og korleis har eigentleg dei ti, elleve siste åra vore? Er det i det heile teke mogleg å beskrive korleis ein så heftig start på ei låtskriver- og artistkarriere har vore?

Àsgeir trekkjer pusten djupt. Tenkjer seg godt om før han oppsummerer ti år med fire ord.

- Det har vore mykje, seier Einarsson før han tenkjer seg om på nytt og fortset:

- Eg vil seie det har vore ei berg og dalbane. Spesielt dei fyrste åra der eg måtte lære kva dette nye livet mitt eigentleg innebar. Vi starta turneringa ganske tidleg. Lanserte albumet, og nokre få månader etter var det berre turné som gjaldt. Vi var på vegen med albumet i omtrent tre år. Desse fyrste åra er eigentleg temmeleg uklåre for meg. Vi turnerte så mykje. Var heime i kanskje to veker om gongen, og deretter bar det rett ut på turné att. Det er vanskeleg å hukse kvar vi spelte og kva vi opplevde, for vi gjorde eigentleg nøyaktig det same kvar dag. Alt vart ei slags skodde.



Læringskurva var bratt og slettes ikkje berre lystbetont for den da 20 år gamle ungguten.

- Det var mykje som eg måtte lære i byrjinga, og dei fyrste åra følte eg på at dette verkeleg ikkje var mi greie. Eg var temmeleg sjenert, og visste ikkje korleis eg skulle takle suksessen.

- Så du trongde tid på deg for å bli komfortabel med det nye livet?

- Ja, verkeleg. Eg følte at eg ikkje var i mitt rette element når eg var på turné og stod på scena. Det tok mange år før eg vart komfortabel med å stå på ei scene, så den fyrste tida brukte eg eigentleg berre på å koma over dette.

Brukte tid på å finne balansen i musikerlivet

Det har gått med mykje tid på å prøve å finne ei god balanse mellom å være låtskrivar i kjende omgjevnader i heimlandet og det å vera verdsturnerande artist.

- Etter kvart byrja det heile å bli meir rutineprega. Vi laga eit album, drog på turné – og gjentok alt saman igjen og igjen. Det viktige for meg har vore å prøve å finne ei balanse i alt dette. For eg finn dette turnélivet, det å vera ein entertainer, så langt unna det å vera «berre» han som skriv låtar og er i studio – der eg er meir i mitt rette element. Eg synest at desse to tinga er så ulike, men båe delar må jo gjerast om du skal leve av musikken i dag. Så du veit, eg har prøvd å finne balansen for å kunne fortsetje å vera kreativ. Finne måtar å få livet på turné og livet som låtskrivar til å passe saman.

Følte suksessen var ufortent

- Er turnéar noko du framleis ikkje er 100 % komfortabel med – noko du kunne ynskje å vera utan?

- Enkelte gonger. Spesielt før eg dreg, tenkjer eg at dette verkeleg ikkje er noko eg har lyst til. Men når eg fyrst er der og går ut på scena, og dette er noko som har kome dei siste åra, er eg ordentleg lykkeleg. Eg har det rett og slett artig. Så dette har verkeleg endra seg mykje sidan byrjinga av karriera. Eg tenkte faktisk nyleg på det at dei fyrste åra var eg komfortabel med kanskje ein av ti konsertar som eg gjorde. Men nå er det heilt klart det stikk motsette. Nå er det kanskje berre ein av ti konsertar der eg ikkje er heilt nøgd når eg går av scena.

Kjensla av vera totalt ukomfortabel med å stå på scena stakk verkeleg djupt for Ásgeir Trausti. I fleire år var det skikkeleg ille, og sjølvtilliten var alt anna enn god.

- Eg mislikte det skikkeleg, men mest fordi eg følte at eg ikkje var dyktig nok til å gjera det eg gjorde. Eg følte at eg ikkje fortjente alt det som eg fekk, fortel Ásgeir openhjerta.

Elskar endeleg å turnere

Etter kvart vart negative kjensler snudd til rein glede, og i dag er det ein helt annan Ásgeir som står på scena.

- Det er heilt annleis nå. Eg elskar verkeleg å stå på scena. Og det har faktisk vorte morosamt å turnere. Mykje av dette er jo også avhengig av menneska du jobbar med, og eg er heldig i så måte. Vi er ordentleg gode vener, og dei fleste i bandet er også folk eg har spelt med sidan det heile starta. Storebroren min er også med på turné, og det var draumen min da eg var ung – å få lov til å spele med han. Den draumen vart jo verkeleg, og vi jobbar også saman når vi er heime på Island. Så eg kan slettes ikkje klage. Eg har det morosamt.

- Hvis du er skikkeleg godt nøgd med ni av ti konsertarbeidsdagar i dag, så høyres det jo ut som du er langt mer nøgd med arbeidsdagane enn mange andre «vanlege» arbeidsfolk eg kjenner?

- Det trur eg og. Eg ser på meg sjølv som verkeleg heldig som får lov til å halde på med det eg gjer. Men av og til må eg framleis minne meg sjølv på kor heldig eg er.

Dei små tinga i livet betyr mest

- Er det mogleg å trekkje fram eitt spesielt minne som du huksar spesielt godt frå dei ti fyrste åra som har gått sidan debuten? Er det gedigent albumsalg, å spele framfor titusenvis av menneske, låtskrivarprosessen, eller dei små tinga i kvardagen?

Det blir stille ei lita stund. Ásgeir tenker seg godt om før han svarer:

- Det er nok faktisk dei små tinga i livet. I forhold til musikerkarriera er det nok folka eg heng med eg huksar best, for det er jo det 99 % av tida går med til når du jobbar med musikk. Men det er også nokre musikalske høgdepunkt som vi har prata mykje om, og som vi er spesielt krye av. For eksempel suksessen vi har hatt i Australia, der vi blant anna har spelt fleire konsertar i operahuset i Sydney – noko som står att som eit høgdepunkt. Vi har også spelt på nokre verkeleg fantastiske festivalar.

Litt for polert

- For dei som har fylgt musikken din sidan Dýrð í dauðaþögn har det vore umogleg å ikkje leggje merke til korleis du har utvikla deg heile tida, og likevel høyres du ut som den nøyaktig same Ásgeir som vi høyrde for 10 år sidan. Til og med på Time On My hands, ei plåte i alle fall eg opplever som ei av dei mest synth-drevne, høyres det ganske så organisk ut. Korleis er det mogleg?

- Det kan nok vera fordi vi brukte gamle, vintage synthesizerar. Dei har desse «småfeila» og kan låte litt ustemt – noko eg alltid har vore fascinert av. Eg tenkte nok aldri på korleis albumet eigentleg skulle låte til slutt, men vi kjøpte nokre synthar under prosessen som eg berre måtte bruke fordi eg elska korleis dei let. Og så vart dei av ein eller annan grunn med på albumet. Men det var aldri noko vi var bevisste på, ler Ásgeir.

- Kjem den musikalske utviklinga naturleg, eller fokuserer du på å vera relevant for å treffe dei musikalske trendene til einkvar tid?

- Nei, men eg har nok vore der. Delvis ubevisst på grunn av alt det du høyrer på radio som kanskje høyres kult ut der og da. Men eg har prøvd å ikkje havne der, for dette er feller som det er lett å gå i. Produsenten vår Kiddi (Guðmundur Kristinn Jónsson red.anm.) sa ein viktig ting når vi byrja å jobbe saman om å kor viktig det er å lage tidlaus musikk – noko eg er heilt einig i. For trender går av moten tidleg, og blir fort alt anna enn kult. Så det er noko vi prøver å vera bevisste på. Og akkurat det er enklare å halde seg til når vi spelar inn alt rått. Når du ender opp med å overprodusere, er det lettare å havne i trend-fella.

- Greier produsenten å halde deg tilstrekkeleg i øyra, slik at du ikkje går amok med alle synthane du kjøper?

- Ha, ha! Kiddi elskar også å gjera temmeleg ville ting, så slik sett er vi i same båt. Men hvis vi fyrst havnar der at vi ynskjer å gjera noe vilt, prøver vi i alle fall å gjera noko som høyres rart eller annleis ut i staden for å gjera noko som høyres heilt openbart ut. Uansett må det vera ei meining i det vi gjer.

Tek eit steg attende

I etterpåklokskapens ljos meiner artisten sjølv at den fjorde plåta vart litt for polert. Og det trass i at det vart brukt eldre synthesizerar for å halde det mest mogleg organisk.

- Det endte opp med å bli temmelig prosessert og produsert. Akkurat nå er eg meir tiltrukke av å ta eit steg attende. Men produsentrolla kan bli altfor artig. Det tek så mykje tid, og det er akkurat som eit dataspel: du blir så oppslukt av heile greia at du greier å fucke opp det du eigentlig prøver å få til. Så det er noko eg vil prøve å bevege meg bort frå. Eg trur ikkje det er ei god retning, og i alle fall ikkje noko eg vil gjera for mykje av.

Det har allereie vorte ei litol kreativ utflukt bort frå alt det tekniske i studioet – noko som har gjeve meirsmak.

- Vi gjorde det faktisk for eit par veker sidan. Eg hadde nokre nye låter, og det er ein av dei fyrste gongene vi har reist bort for å spela inn noko. Eg reiste saman med gutane i bandet, og vi spelte inn låtane saman - live i eit rom. Vanlegvis spelar eg inn alle instrumenta sjølv, og brukar overdubs på mine eigne spor til eg har alt på plass. Men no spelte vi inn fire låtar saman som band på tre dagar. Det læt verkeleg live, rått og skikkeleg kult. Eg trur faktisk ikkje vi treng å gjera noko meir med dei i det heile teke, fortel Ásgeir – tydeleg eldhug og oppglødd over resultatet.

Delar av Time On My Hands vart unnfanga under pandemien. Mange artistar vart påverka av situasjonen, både kreativt og i form av null moglegheit til å spela konsertar. For Ásgeir, som av enkelte har vorte kalla den mest introverte kjendisen på Island, var lange periodar med full nedstenging ikkje noko problem i det heile teke.

- Eg har verkelig ikkje noko problem med å vera isolert og halde meg mykje heime, ler Ásgeir og fortset:

- Eg gret ikkje akkurat over å måtte vera heime. Det var heilt ok for meg. Så eg heldt meg inne og skreiv låtar. Eg hadde god tid, kanskje altfor god tid, og slik sett påverka jo sjølve situasjonen albumet. Men ut over det, kanskje med unntak av litt tekstmessig, hadde ikkje pandemien stort å seie for sjølve plåta.

For den godt jorda Ásgeir er det meir dei nære, familiære minna som sit att etter lange korona-år.

- Det verste for meg og familien, var nok at bestefar min vart svært sjuk. Mor mi og syskena hennar skulle besøke han på sjukehuset, og måtte ha på seg desse «romdraktene» for i det heile teke få lov til å koma inn på rommet der han låg. Det var verkeleg trist, og står att som eit bilete eg husker veldig godt frå denne tida. Han gjekk også burt kort tid etter.

Betre enn nokon gong

Time On My Hands vart gjeve ut omtrent på dagen 10 år etter debutplåta. Fleire av låtane frå det nye albumet har fått plass på setlista under turnéen, og responsen på liveversjonane av dei nye låtene har vore fantastiske. Publikum kosar seg, og ikkje minst: Ásgeir og resten av bandet kosar seg minst like mykje.

- Eg trur at dei konsertane vi har gjort så langt på turnéen er nokre av dei beste vi har gjort nokon gong. Dette er noko vi alle føler på. Men det tok oss altså «berre» kring 600 konsertar å koma hit, ler Ásgeir.



Det meste har gått knirkefritt under den fyrste delen av årets Europa-turné.

- Bandet er bra. Vi har ei bra setliste fordi vi har alle desse albuma vi kan byggje eit bra show på. Publikum har vore veldig bra, og vi har spelt på veldig bra stader. For eksempel Vega i København, som er ein av favorittplassane våre, og det gamle fengselet i Horsens i Danmark – noko som også var veldig artig.

- Det kom ut eit tributealbum også i samband med 10-årsjubileet til Dýrð í dauðaþögn. Korleis var det å bli feira av andre artistar på denne måten?

- Det var definitivt ei stor ære. Dette er artistar som eg verkeleg likar, og eg føler meg verkeleg heldig og beæra over at dei hadde lyst til å gjera dette. Det var jo ikkje min idé, så det var verkeleg kult.

Og fleire feiringar blir det framover også.

- Den engelskspråklege versjonen av albumet har jo 10-årsjubileum i år, så det kjem truleg ei jubileumsutgave av den plåta også seinare i år, røpar Ásgeir.

Heimkjær

Ásgeir Trausti Einarsson budde dei 16 fyrste åra av livet sitt i Laugarbakki, ein knøttliten stad med knappe 60 innbyggjarar. Musikk var ein viktig del av oppveksten. I Hvammstangi, ei litol bygd omlag ti minutt frå Laugarbakki, spelte han i sitt fyrste band heime i garasjen til ein kompis. Heime i Laugarbakki var dagane fylt med musikk. Med ei musikalsk og instrumentkyndig mor, ein kjend diktar som far, som også har skrive mange av tekstene til Ásgeir sine låter, og ikkje minst musikalske storesysken som han såg opp til, kom det neppe som nokor overrasking at vegvalet vidare i livet handla om musikk.

Den lille plassen Laugarbakki har framleis ein stor plass i hjarta til Ásgeir.

- Eg ser du har ei stor tatovering på overarmen der det står «Heimakær». Kva betyr «heime» for deg som menneske, musiker og låtskrivar?

- Heime er jo der eg byrja å spele i dei fyrste banda. Det var der eg møtte andre som hadde dei same interessene som meg, og som eg høyrde på musikk og spelte saman med. Det var der eg byrja på musikkskule. Eg hadde mine fyrste rollemodellar i musikken der, for eksempel musikklærarane mine. Og berre det å bu i Laugarbakki, ein stad der nesten ingen er, førte til at eg hadde veldig mykje tid til å ikkje gjera noko. Så eg byrja å skrive musikk. Det å bu akkurat der og ikkje ha noko å gjera, hjalp meg i gang med musikken. Eg var for meg sjølv og skreiv låtar, fortel Ásgeir før vi blir avbrote av turnémanageren som minnar oss om at audiensen for lengst er over.

Den godt jorda artisten vel likevel å fortsetje ei litol stund til.

- Laugarbakki er verkeleg ein bra plass. Har du vore der?

- Nei, seier eg – noko overraska over å i det heile teke bli spurd om eg har besøkt den islandske bygda to og ein halv time nord for hovedstaden – som knapt nok har innbyggjarar.

- Du burde verkeleg reise dit. Men ikkje vent deg ein stor majestetisk plass når du kjem. Det er eigentleg ingenting der, fortel Ásgeir beskjedent – kanskje for å dempe forventningane til ein skribent som for lengst har bestemt seg for å ta turen neste gong Ásgeir Trausti Band kan opplevast på heimebane.

Majestetisk eller ikkje: vesle Laugarbakki var tydelegvis meir enn stort nok til å fostre ein stor låtskrivar og artist med eit stort hjarta.